Het oersimpele maar iconische gerecht andijviestamppot
Andijviestamppot is een klassiek Nederlands gerecht dat al generaties lang op tafel verschijnt zodra de temperaturen dalen. Het is fris, zacht-bitter, romig en verrassend veelzijdig. Hoewel andijviestamppot een eenvoudig gerecht lijkt — aardappelen, andijvie en vaak spekjes of rookworst — draait alles om één cruciale factor: de juiste verhouding stamppot andijvie.
Want te veel andijvie maakt de stamppot waterig en bitter. Te weinig andijvie zorgt voor een flauwe, te aardappelrijke puree. De balans is dus essentieel.
In dit artikel ontdek je:
- waar andijviestamppot vandaan komt
- welke aardappelen het beste werken
- de perfecte stamppot andijvie verhouding
- verschillende varianten van andijviestamppot
- hoeveel andijvie je per persoon moet rekenen
- uitgebreide tabellen voor verhoudingen van 500 g tot 2000 g
- meerdere uitgewerkte recepten met bereidingswijze
En als je fan bent van stamppotten, kijk dan zeker ook eens naar de eerder besproken verhouding boerenkool en aardappelen of de ultieme uitleg over de hutspot verhouding.
Wat is andijvie?
Andijvie is een bladgroente die nauw verwant is aan witlof. Er zijn twee soorten:
- Breedbladandijvie – ideaal voor stamppot
- Krulandijvie (frisée) – perfect voor salades
Voor stamppot gebruik je vrijwel altijd de breedbladandijvie omdat die mals, stevig, zacht-bitter en goed te stampen is.
Andijvie groeit in heel Nederland en is een typische najaars- en wintergroente, hoewel hij tegenwoordig bijna het hele jaar verkrijgbaar is.
Wat is andijviestamppot precies?
Andijviestamppot (ook wel rauwe andijvie stamppot) bestaat traditioneel uit:
- aardappelen
- rauwe andijvie (fijn gesneden)
- spekjes of hamblokjes
- melk en boter
- peper, zout en nootmuskaat
Het unieke aan dit gerecht is dat de andijvie rauw door de warme aardappelen wordt gemengd, waardoor het precies een beetje slinkt, maar nog knapperig blijft. Dit geeft het gerecht zijn kenmerkende frisheid.
Waarom is de andijviestamppot verhouding zo belangrijk?
De perfecte andijviestamppot verhouding bepaalt:
- de structuur
- de smaakbalans (niet te bitter, niet te flauw)
- de hoeveelheid vocht
- hoe romig of stevig het gerecht wordt
Omdat andijvie een waterige groente is, verandert het eindresultaat drastisch wanneer je te veel of te weinig gebruikt.
De perfecte verhouding stamppot andijvie
De standaard verhouding aardappelen andijvie is:
2 delen aardappelen : 1 deel andijvie
Oftewel:
± 500 g aardappelen op 250 g andijvie
Deze verhouding zorgt voor:
- romigheid door voldoende aardappel
- frisheid door de andijvie
- een goede balans van smaak en structuur
Dit is de meest gebruikte stamppot andijvie verhouding in Nederlandse huishoudens.
Hoeveel andijvie in stamppot per persoon?
Standaard reken je:
- 200–250 g andijvie per persoon (rauw gewogen)
- 250–300 g aardappelen per persoon
Grote eters:
- 300 g andijvie
- 350 g aardappelen
De vraag hoeveel andijvie in stamppot hangt dus deels af van de gewenste structuur:
Wil je een groenterijke stamppot? Gebruik dan iets meer andijvie.
Wil je het romiger? Gebruik dan wat extra aardappelen.
Uitgebreide tabel: verhouding stamppot andijvie (500 g – 2000 g)
| Totale stamppot | Aardappelen | Andijvie | Personen (normale eters) | Personen (grote eters) |
| 500 g | 330 g | 170 g | 1–2 | 1 |
| 750 g | 500 g | 250 g | 2–3 | 2 |
| 1000 g | 660 g | 340 g | 3–4 | 2–3 |
| 1500 g | 1000 g | 500 g | 4–6 | 3–4 |
| 2000 g | 1300 g | 700 g | 6–8 | 4–6 |
Hiermee heb je altijd de juiste verhouding stamppot andijvie, ongeacht de groepsgrootte.
Welke aardappelen gebruik je voor andijviestamppot?
Kies altijd kruimige aardappelen:
- Bintje
- Agria
- Doré
- Eigenheimer
Waarom kruimig?
- ze vallen goed uit elkaar
- ze binden het vocht van de andijvie
- ze maken de stamppot romig
Andijviestamppot basisrecept (volgens ideale andijviestamppot verhouding)
Ingrediënten (4 personen)
- 1 kg aardappelen (kruimig)
- 500 g rauwe andijvie
- 150 g spekblokjes
- 1 scheut melk
- 1 klont roomboter
- Peper, zout, nootmuskaat
Bereiding
- Schil en kook de aardappelen in 20 minuten gaar.
- Bak de spekjes knapperig.
- Giet de aardappelen af en stamp met boter en melk.
- Voeg de rauwe andijvie toe en schep rustig door.
- Breng op smaak met peper, zout en nootmuskaat.
- Serveer direct zodat de andijvie lekker knapperig blijft.
Andere varianten van andijviestamppot
1. Andijviestamppot met spek en rookworst
Een absolute klassieker.
Extra ingrediënten:
- Rookworst
- Spekjes
- Eventueel een scheutje jus
Bereiding:
Maak de basisstamppot en serveer met rookworst en jus.
2. Andijviestamppot met gehaktballen
Perfect voor liefhebbers van een stevig bord eten.
Extra ingrediënten:
- Gehaktballen in jus
Meng eventueel een beetje jus door de stamppot voor meer diepte.
3. Andijviestamppot met kaas (vegetarisch)
Een verrassend smaakvolle variant.
Extra ingrediënten:
- 100 g geraspte belegen of oude kaas
- scheutje melk
Roer de kaas door de warme stamppot zodat deze smelt.
4. Andijviestamppot met mosterd en ui
Voor wie van een tikje pit houdt.
Extra ingrediënten:
- 1 eetlepel grove mosterd
- gefruite uitjes
Meng na het stampen door elkaar — smaakvol en rijk.
Extra verdieping, meer recepten & FAQ
Waarom wordt andijvie rauw door de stamppot gemengd?
Dit gebeurt bewust:
- rauwe andijvie blijft knapperig
- het behoudt vitamines
- het slinkt precies door de warmte van de aardappelen
- het gerecht wordt niet waterig
Gekookte andijvie maakt stamppot te nat en slap.
Andijviestamppot recepten voor gevorderden
5. Luxe andijviestamppot met spekjes, kaas en mosterdjus
Ingrediënten:
- Basis andijviestamppot
- Spekjes
- Handje oude kaas
- Mosterdjus met witte wijn
Bereiding:
- Bak spekjes krokant.
- Stamp aardappelen en meng met andijvie.
- Smelt kaas erdoor.
- Serveer met mosterdjus.
Een echte smaakbom.
6. Andijviestamppot uit de oven (gratin)
Knapperig bovenlaagje, zachte binnenkant.
Ingrediënten:
- Basisstamppot
- Paneermeel
- Geraspte kaas
Bereiding:
- Doe de stamppot in een ovenschaal.
- Strooi kaas en paneermeel erover.
- Bak 20 min op 180°C tot het goudbruin is.
7. Andijviestamppot met zoete aardappel
Een moderne twist.
Verhouding aardappelen:
- 50% gewone aardappel
- 50% zoete aardappel
Zoete aardappel maakt de stamppot zachter en lichtzoet.
8. Andijviestamppot met vegetarisch gehakt
Ideaal voor vegetariërs en veganisten.
Bereiding:
Voeg gekruid vegagehakt toe direct na het stampen.
Kruiden en smaakmakers die goed werken
- nootmuskaat
- grove mosterd
- witte peper
- knoflookpoeder
- rookworstjus
- Italiaanse kruiden (moderne variant)
Verwijzing naar eerdere artikelen
Wil je andere stamppotten goed leren balanceren?
Bekijk ook:
FAQ — Veelgestelde vragen over andijviestamppot
1. Wat is de beste verhouding stamppot andijvie?
2 delen aardappelen : 1 deel andijvie
De perfecte balans tussen romig en fris.
2. Hoeveel andijvie in stamppot per persoon?
Gemiddeld:
200–250 g rauwe andijvie
Grote eters: 300 g
3. Welke aardappelen moet ik gebruiken?
Bij voorkeur kruimige aardappelen.
4. Moet andijvie gekookt worden?
Nee, voor stamppot wordt andijvie rauw gebruikt.
5. Waarom wordt mijn stamppot te nat?
Waarschijnlijk:
- te veel andijvie
- niet goed uitgelekte aardappelen
- te veel melk gebruikt
6. Kun je andijviestamppot invriezen?
Ja, maar rauwe andijvie wordt zachter na ontdooien.
Tip: vries grove stamppot in voor het beste resultaat.
7. Is andijvie gezond?
Ja! Het bevat:
- vitamine K
- foliumzuur
- vezels
- vitamine A en C
8. Kun je andijviestamppot ook zonder zuivel maken?
Ja, gebruik:
- plantaardige melk
- olie of plantaardige boter